به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه علمیه خراسان، نشست تخصصی دوره تقریرنویسی درس خارج سال ۱۴۰۴ با تدریس حجت‌الاسلام‌والمسلمین ربانی بیرجندی، استاد سطوح عالی حوزه، برگزار شد.

این دوره با هدف تبیین ضرورت‌های آموزشی و فرآیندهای تحلیل تاریخی فقه و فقها طراحی گردیده و تمرکز اصلی آن بر محوریت «دوره تقریرنویسی درس خارج» بوده است. در جریان این دوره، مباحث و سیر تطور تاریخی فقه و علوم مرتبط از آغاز نزول قرآن کریم تا دوره معاصر به صورت جامع و تحلیلی مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

در بخش نخست دوره، به مباحث مقدماتی از جمله معنا و مفهوم «فقه» پرداخته شد. بر اساس مطالب مطرح‌شده، فقه در لغت به معنای «فهم» بوده و در اصطلاح علمی به کسب آگاهی و شناخت نسبت به احکام شرعی از طریق روش‌های استدلالی و تفصیلی اطلاق می‌شود. این بخش، جایگاه ویژه فقه را در منظومه علوم اسلامی برجسته ساخت و مقدمات لازم برای ورود به عرصه اجتهاد را تبیین نمود.

در ادامه نشست، تاریخ فقه در دوران پیامبر اعظم(صلى‌الله‌عليه‌وآله) و ائمه معصومین(علیهم‌السلام) از زوایای مختلف مورد واکاوی قرار گرفت. طبق آنچه در جلسه بیان شد، انتقال معارف فقهی در ابتدا به واسطه روایت‌ها و احادیث انجام می‌گرفته و سپس با مجاهدت و اجتهاد علمی ائمه(علیهم‌السلام)، روند شکل‌گیری و توسعه اجتهاد سرعت یافت؛ به گونه‌ای که سیر تکامل فقه از صدر اسلام تا عصر حاضر در بررسی‌های تحلیلی این نشست نمود زیادی یافت.

همچنین ضرورت مطالعه عمیق و کسب تخصص علمی در علوم اسلامی به عنوان یکی از اصول بنیادین تربیتی حوزه مورد تأکید قرار گرفت و تأکید شد که کشف و پرورش استعدادهای برتر علمی در میان طلاب با الهام از تجربیات تربیتی اهل بیت(علیهم‌السلام)، نقش ویژه‌ای در ماندگاری، پویایی و توسعه علوم اسلامی ایفا نموده است.

نقش ائمه(علیهم‌السلام) در تربیت شاگردان و تدوین میراث علمی شیعه

در بخش دیگری از این دوره، به جایگاه راهبردی ائمه اطهار(علیهم‌السلام) در تشکیل حلقه‌های منظم درس، تربیت شاگردان ممتاز و تدوین میراث فکری شیعه پرداخته شد. در این راستا، توصیه‌های کاربردی جهت بهبود شیوه‌های مطالعه و ارتقای تعامل علمی با اساتید فرهیخته برای طلاب حوزه، به عنوان سنجه‌های موفقیت علمی معرفی گردید.

در پایان جلسه، اهمیت تخصص‌گرایی در عرصه فقه و ضرورت پایبندی به رویکرد علمی در مطالعات دینی برای افزایش اثربخشی اجتماعی و علمی حوزه مورد تاکید قرار گرفت. انسجام در فرآیند آموزش و پرهیز از نگرش سطحی به مسائل فقهی از جمله توصیه‌های نهایی این نشست بود که بر استمرار و تثرگذاری آن تأکید شد.

امیدواری نسبت به کارآمدی این دوره در ارتقای سطح دانش و بینش علمی طلاب و علاقمندان به علوم اسلامی به عنوان جمع‌بندی نهایی مطرح گردید و دوره تقریرنویسی درس خارج به عنوان بستری برای تعالی علمی و اعتلای پژوهشی معرفی شد.