حجت الاسلام و المسلمین محمد ابراهیم روشن ضمیر در گفت و گو با خبرگزاری حوزه علمیه خراسان در خصوص تاثیر کمیته نشریات علمی در نشر مطالب علمی حوزه بیان کرد: تردیدی نیست این کمیته نقش هدایت، راهبری، جهتدهی و نظارت بر نشریات علمی حوزه را برعهده دارد و در این رابطه میتواند بسیار موثر باشد.
وی افزود: امروز پژوهشها باید دارای محتوای لازم و از استواری، اتقان و استحکام برخوردار بوده و هم اینکه از نظر شکلی، جذاب و قابل عرضه به جامعه باشد که کمیته علمی در هر دو مورد، میتواند تاثیر بگذارد.
استادیار گروه علوم قرآنی و حدیث دانشگاه علوم اسلامی رضوی با بیان اینکه مقالاتی که در این مجلات منتشر میشود، برای دریافت رتبه در کمیته نشریات علمی مورد ارزیابی قرار می گیرد؛ افزود: این کمیته علاوه بر سیاستگذاری، نشریات را از نظر برخورداری از محتوای لازم و شکلی مناسب و عدم تخلفی که در آییننامهها آمده، مورد بررسی قرار داده و نظارت میکند.
وی گفت: اگر چه تاکنون کارهای بسیار خوبی چون جشنواره نشریات علمی برای نشریات علمی حوزه برداشته شده، اما جای یک کمیته مرکزی برای نظارت بر این نشریات خالی بود؛ این کمیته موجب میشود تا این نشریات را هدایت و از پراکندگی نشریات حلوگیری کند، به دلیل اینکه تاکنون چنین کمیتهای وجود نداشته، موجب شده نشریات، پراکنده و از شکل یکسانی برخوردار نباشد و به رغم زحمات فراوان ایرادهای متعدد داشته باشد.
حجتالاسلام و المسلمین روشن ضمیر ضمن ابراز امیدواری از این که این کمیته در جهت محتوا، شکل، ظاهر و فرم مقالات، کمککار و موثر باشد؛ در خصوص اجرایی شدن اهداف این کمیته بیان کرد: کمیته نشریات علمی اهدافی برای خود ترسیم کرده که باید اجرا کند و برای اجرا نیز حضور اعضای کمیته در جلسات لازم است و باید جلسات به صورت منظم و در فواصل زمانی معین برگزار شود، گرچه برخی اعضا گرفتاریهای علمی و اجرایی متعدد دارند، اما برای اینکه این آییننامهها درست اجرا شود، باید در فواصل زمانی منظم جلسات کمیته برگزار شود ضمن اینکه باید نظارت مستمر هم داشته باشند.
وی افزود: اگر بهترین آییننامه را داشته باشیم و بهترین افراد عضو این کمیته باشند، اما نظارت و پایش مستمر انجام نشود، اینها به سرانجام نخواهد رسید و اجرا نخواهد شد؛ لذا آییننامه مناسب، اعضای کمیته جدی و فعال و بازوان اجرایی در محیط حوزه، همه اینها نشاندهنده اجرایی شدن اهداف کمیته اجرایی خواهد بود، البته این امر نیازمند کار میدانی و گسترده است.
استادیار گروه علوم قرآنی و حدیث دانشگاه علوم اسلامی رضوی در خصوص چگونگی ارتقا آثار علمی حوزه توسط کمیته نشریات علمی بیان کرد: فارغ التحصیلان حوزه و افرادی که در حوزه تحصیل میکنند، اطلاعات و داشتههای علمی خود را در قالب مقالات در این مجلات عرضه میکنند، لذا کمیته، نقش مستقیم در ارتقا آثار علمی حوزوی ندارد، این کمیته میتواند مراقبت کنند که در این مجلات آثار علمی فاخری به چاپ برسد و از چاپ آثار ضعیف جلوگیری کند و پایش لازم را از نظر شکلی انجام دهد که در یک قالب، شکل و بسته مناسبی عرضه شود.
وی با بیان اینکه نسبت به انگیزه بخشی طلاب و اساتید برای تولید آثار علمی کارهای فراوانی میتوان انجام داد؛ گفت: ما از طلاب مستعد و اساتید دارای دانش علمی بالایی در حوزهها برخوردار هستیم اما گاهی اوقات زمینه مناسب برای این افراد فراهم نیست که امروزه این کار تا حد زیادی فراهم شده است.
حجتالاسلام و المسلمین روشن ضمیر با بیان این مطلب که وجود بیش از ۶۰ نشریه در حوزه علمیه خراسان، نشانه تلاش حوزه به منظور فراهم کردن بستر و زمینه لازم برای فعالیت اساتید و طلاب است، تاکید کرد: این نشریات افزون براینکه باید محتوای عالی داشته باشند گاهی از ضعف شکلی رنج میبرند که این ضعف شکلی و فرمی نشریات ناشی از این است که آموزش لازم را در خصوص نگارش مقاله نداریم. این موضوع مانند همان ضعفی است که در کل کشور در صنعت بستهبندی داریم یعنی اجناس خوبی تولید می شود ولی از بستهبندی مناسبی برخوردار نیستند.
وی تصریح کرد: در حوزهها و در مجامع علمی و در پایاننامههای حوزه نیز دچار این مشکل هستیم، لذا برای برطرف شدن این ضعف ، کمیته علمی، مدارس و حوزه علمیه خراسان میتواند با برگزاری کارگاههای مقاله نویسی و آشنایی با شیوه های رایج علمی کمک کند و به اینها آموزش داده شود و برای این منظور باید زمینه لازم فراهم و حمایت مالی انجام شود، اطلاعات لازم در نگارش مقالات داده شود.
استادیار گروه علوم قرآنی و حدیث دانشگاه علوم اسلامی رضوی بیان کرد: این نکته را برخی از طلاب ما از آن غافل هستند که نگارش یک مقاله، ۵۰ درصد آن مربوط به محتوا و ۵۰ درصد آن مربوط به فرم و شکل است و اگر از شکل و فرم مناسبی برخوردار نباشد خواننده مناسبی پیدا نخواهد کرد، هر چند که از محتوای خوبی برخوردار باشد.
وی با بیان اینکه تقدیر از پدیدآورندگان اثر در جشنواره، رتبهای که در این کمیته به نشریات داده میشود و تقدیری که بعدا از آنها انجام میشود، همه اینها میتواند در انگیزه بخشی به طلاب و اساتید موثر باشد؛ افزود: کارهای ارزشمندی در حوزه انجام شده، شاید ما به دشواری بتوانیم بگوییم در فلان موضوع کاری انجام نشده و یا زمینهای برای فعالیت علمی طلاب وجود ندارد.
حجتالاسلام و المسلمین روشن ضمیر گفت: تنها مسئلهای که وجود دارد این است که این نشریات از پراکندگی رنج میبرد، برخی از مدارس تخصصی مجلاتی که منتشر میکنند، بعضا متناسب با رشته تخصصی آنها نیست و یا در آن پراکنده گویی وجود دارد؛ بنابراین، اگر تدبیری اندیشیده شود که این ۶۰ نشریه که در حوزهها و مدارس علمیه مشهد و خراسان بزرگ وجود، دارد در موضوعات مختلف مانند فلسفه، فقه، کلام، قرآنی و .. تخصصی شود، این میتواند کمک بسیار موثری کند و راه حل آن این است که نشریات تخصصی شوند و اساتید ناظر بر قضیه اینها را نظارت کنند.
وی با اشاره به دغدغه و همکاری مدیران مدارس در خصوص نوشتن نشریات توسط طلاب علوم دینی، یادآور شد: البته به نظر میرسد مقالات از نظارت استاد اهل قلمی برخوردار نیست که البته ضعف نگارش امروز خیلی کم شده است ولی در گذشته در واقع اساتید بزرگی از دانش لازم برخوردار بوده اند اما به جهت اینکه برخی نگارش نمیکردند و یا ادبیات خاص حوزوی داشتند و از اصطلاحات و عباراتی که برای متن جامعه ی ما نامأنوس بود، استفاده میکردند، از قلم مناسبی برخوردار نبودند.
این محقق و پژوهشگر حوزوی تصریح کرد: به همین علت، اول اینکه باید مجلات تخصصی شوند و در تخصص آن مدرسه باشند و دوم اینکه مشخص باشند و نظارت اساتید بر آنها وجود داشته باشد.