حجت‌الاسلام والمسلمین واسطی، مدیر مدرسه علمیه نورالرضا علیه‌السلام، در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه علمیه خراسان به تحلیل مفاهیم بلند دعای روز یازدهم ماه مبارک رمضان پرداخت و گفت: این دعا انسان را به سمت بازنگری در اصول اخلاقی، روحی و تربیتی خود فرا می‌خواند. 

وی با اشاره به معنای کلمه «احسان» در این دعا اظهار داشت: به معنای نگاهی عمیق به زندگی است که محور آن رضایت خداوند باشد.

حجت‌الاسلام والمسلمین واسطی این مفهوم را با استناد به فرمایش امام صادق(ع) توضیح داد و گفت: احسان یعنی از خود گذشتن در بالاترین سطح؛ مرحله‌ای که انسان در اعمال و تصمیمات خود، جز رضایت خداوند چیزی را در نظر نگیرد.

وی افزود: احسان تعریف گسترده‌ای از حضور الهی در زندگی انسان است، حالتی که تمامی احساسات، رفتارها و خواسته‌های انسان فقط بر اساس تأیید و رضایت خداوند شکل گیرد.  

مدیر مدرسه علمیه نورالرضا(ع) با بیان اینکه این دعا از انسان می‌خواهد که «احسان» را نه تنها به عنوان یک رفتار، بلکه به عنوان یک باور و حس عمیق در قلب خود جای دهد، گفت: انسان در هر تصمیم، باید از خود بپرسد که آیا این عمل، او را به رضای خداوند نزدیک‌تر می‌کند یا از مسیر الهی منحرف سازد؟ احسان دقیقاً جایی معنا می‌شود که انسان حتی لحظه‌ای بدون فکر به رضایت خداوند حرکت نکند، لذا این دعا مسیر ارتباط قلبی و عملی انسان با خداوند را مستحکم می‌کند.

نگاهی به مفاهیم فسق و عصیان  

حجت‌الاسلام والمسلمین واسطی همچنین به بخش دوم دعای روز یازدهم اشاره کرد و گفت: دعای «کرّه الیّ فیه الفسوق و العصیان» از انسان می‌خواهد که علاوه بر دوری از گناه، نسبت به زمینه‌ها و شرایطی که ممکن است او را به گناه نزدیک کنند، نفرت پیدا کند. 

وی در توضیح این بخش افزود: فسق به معنای فراهم آوردن شرایط و مقدمات گناه است، در حالی که عصیان به تحقق واقعی گناه و سرپیچی از فرمان الهی اشاره دارد. این دعا از انسان می‌خواهد حالتی پیدا کند که حتی به فکر ورود به زمینه‌های گناه نیز نباشد.

حجت‌حجت‌الاسلام والمسلمین واسطی با تاکید بر تأثیر پسندها و ناپسندهای درونی انسان در مسیر معنوی خود گفت: "پسندها انسان را به سمت انجام یک عمل سوق می‌دهند و ناپسندها او را از آن بازمی‌دارند؛ اگر انسان بتواند به گونه‌ای تربیت شود که رفتارها و افکار ناسازگار با رضایت خداوند را در قلب خود ناپسند بداند، ورود به گناه و نافرمانی از دستورات خداوند برای او غیرممکن خواهد شد.

حذف زمینه‌های غضب و ناراحتی الهی  

مدیر مدرسه علمیه نورالرضا(ع) ادامه داد: بخش پایانی دعا، یعنی «حرم علیّ فیه السخط و النیران»، بیانگر اهمیت تغییر در جهت‌گیری قلبی و روحی انسان است. با پذیرش احسان و نفرت نسبت به گناه، انسان می‌تواند خود را از زمینه‌هایی که باعث غضب و خشم الهی می‌شوند، دور کند.

وی افزود: عذاب و خشم الهی، سرنوشت انسان را به بحران می‌برد، اما در این دعا تأکید شده است که با تغییر پسندها و ناپسندهای درونی، می‌توان از سختی‌ها و مجازات‌های الهی دور شد و مسیر سعادت را هموار کرد.

حجت‌الاسلام والمسلمین واسطی اذعان داشت: دعای روز یازدهم ماه مبارک رمضان، از انسان می‌خواهد تا به گونه‌ای رفتار کند که تمامی اعمال و تصمیمات او بر اساس رضایت الهی باشد. همچنین در این دعا به انسان آموخته می‌شود که هرگونه گناه و زمینه‌های آن را در قلب خود ناپسند بداند و نسبت به آن حالت نفرت پیدا کند.

وی در پایان یادآور شد: این دعا یک نقشه راه معنوی برای تنظیم رفتار و خواسته‌های انسان است و تأکید دارد که تمام این موارد تنها با لطف و توجه خداوند امکان‌پذیر است.