حجت‌الاسلام ابطحی‌مقدم، مدیر مدرسه علمیه جعفریه قائن در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه علمیه خراسان، به تبیین اهمیت وقف و رسالت مدیران مدارس علميه در حفظ، صيانت و مولدسازي موقوفات حوزوي پرداخت و با اشاره به شعار «خراسان، پایتخت موقوفات حوزوی کشور» نقش مدارس علمیه در تحقق این رسالت مهم را مورد تاکید قرار داد.

وقف، ذخیره‌ای ارزشمند و سرمایه‌ای گرانبها برای آخرت است

وی با اشاره به فرمایش حضرت علی(علیه‌السلام) مبنی بر «الصَّدَقَةُ و الحَبسُ ذَخيرَتانِ فَدَعُوهُما لِيَومِهِما» به تبیین عمق معنوی و جایگاه رفیع وقف پرداخت و تصریح کرد: از دیدگاه ائمه(علیه‌السلام)، وقف تنها یک عمل خیر مادی نیست، بلکه ذخیره‌ای ارزشمند و سرمایه‌ای گرانبها برای آخرت است که ثواب آن برای واقف تا ابد باقی می‌ماند و صدقه جاریه‌ای برای او خواهد بود.

مدیر مدرسه علمیه جعفریه قائن وقف را پشتوانه‌ای محکم و تضمین‌کننده برای توسعه و گسترش فعالیت‌های دینی، فرهنگی، علمی و تبلیغی در جامعه دانست و خاطر نشان کرد: این امر به ویژه در مورد موقوفات حوزوی که مستقیماً در خدمت تربیت طلاب و نشر معارف اسلامی هستند، اهمیت مضاعف و دوچندانی پیدا خواهد کرد.

نقش حیاتی موقوفات در بالندگی فرهنگی مراکز دینی

حجت‌الاسلام ابطحی مقدم با تاکید بر اهمیت حیاتی موقوفات در پویایی و کارآمدی مراکز دینی و فرهنگی، ابراز کرد: در عرصه موقوفات، می‌بینیم که حرم مطهر ثامن‌الحجج، حضرت علی‌بن‌موسی‌الرضا(علیه‌السلام)، به دلیل داشتن موقوفات فراوان و متنوع، در انجام امورات فرهنگی گسترده، مانند برگزاری همایش‌های علمی، فعالیت‌های پژوهشی، نشر کتب و رسائل دینی، راه‌اندازی مراکز فرهنگی و اجتماعی، و گسترش معارف الهی، نقش مؤثری دارد.

مدیر مدرسه علمیه جعفریه قائن این عرصه را نشان دهنده اهمیت حفاظت، توسعه و بهره‌برداری صحیح از موقوفات دانست تا بتوانند نقش خود را به طور کامل در راستای اهداف وقف ایفا نمایند و با اشاره به تفاوت‌های اداره موقوفات عمومی و حوزوی، گفت: رویکرد حوزه علمیه در این زمینه، رویکردی کاملاً متمایز و ارزشمند است.

وی ادامه داد: در موقوفات حوزوی، حوزه علمیه و مدیران و مسئولان حوزوی، در کنار عواید و منافع اقتصادی موقوفات، مهم‌تر از آن همواره رعایت حال مستأجرین، محرومین و موقوف علیهم را مد نظر قرار می‌دهند و این به این معناست که در تعیین اجاره‌بها، مدت قراردادها، و حتی در شرایط واگذاری، باید ملاحظات شرعی، انسانی و اقتصادی به صورت توأمان لحاظ شود و این رویکرد انسان‌مدارانه و متعهدانه، وجه تمایز ارزشمند در مدیریت موقوفات حوزوی به شمار می روند.

اولویت‌های سه‌گانه در ساماندهی و مولدسازی موقوفات گذشته حوزه علمیه

حجت‌الاسلام ابطحی‌مقدم با بیان این‌که برای ساماندهی و بهره‌برداری بهینه از موقوفات گذشته که ممکن است به دلایل مختلف دچار غفلت یا سوء مدیریت شده باشند، سه اولویت اصلی و حیاتی شامل اخذ اسناد و مدارک قانونی، حصارکشی و تعیین حدود دقیق و مولدسازی هدفمند و کارشناسانه مدنظر می باشد، عنوان کرد: اولین و مهمترین گام در این راستا، جمع‌آوری، احیا و اخذ کلیه اسناد و مدارک قانونی و شرعی مربوط به موقوفات است که این اقدام، اطمینان از مالکیت قطعی حوزه علمیه بر موقوفات را تضمین می‌کند و از هرگونه تضییع حقوق، دخل و تصرف غیرقانونی، فروش یا تخریب احتمالی جلوگیری به عمل می‌آورد. داشتن اسناد مستند، پایه و اساس هرگونه اقدام بعدی در جهت حفظ و احیای موقوفات است.

مدیر مدرسه علمیه جعفریه قائن حصارکشی و تعیین حدود دقیق را دومین اولویت حیاتی دانست و ابراز کرد: حصارکشی فیزیکی و مشخص نمودن دقیق حدود و مرزهای قانونی و شرعی موقوفات، ضمن جلوگیری از تجاوز احتمالی افراد سودجو به املاک موقوفه، هویت و مالکیت موقوفه را نیز به صورت عینی و ملموس برای عموم مشخص می‌سازد و مانع از منازعات و اختلافات آتی می‌شود و تعیین حدود دقیق، از تعرض به این سرمایه‌های ارزشمند جلوگیری می‌کند.

وی مولدسازی هدفمند و کارشناسانه را نیز اولویت سوم و شاید مهمترین اولویت در مرحله فعلی، مولدسازی موقوفات دانست و افزود: مولدسازی به معنای افزایش بهره‌وری و درآمدزایی از موقوفات است که این اقدام باید بر اساس تحقیقات، مطالعات و نظریات کارشناسان اقتصادی، حقوقی و فنی و با رعایت شئونات، اهداف و اولویت‌های حوزه مد نظر قرار گیرد.

پشتوانه مردمی؛ گوهری گرانبها در موقوفات

حجت‌الاسلام ابطحی مقدم بهترین و پایدارترین راهکار برای حوزه علمیه را نه تنها اتکا به موقوفات موجود به عنوان پشتوانه‌های قوی مالی، بلکه تلاش برای ایجاد و تقویت پشتوانه مردمی و جلب مشارکت فعال خیرین در احیای موقوفات دانست و خاطرنشان کرد: بدون تردید پشتوانه مردمی از خود موقوفات نیز مهمتر و باارزش‌تر است.

وی به مثالی عینی و موفق از این استراتژی به عنوان پروژه احیای یکی از موقوفات مدرسه علمیه قائن در سال‌های اخیر اشاره کرد که در این پروژه، زمینی به متراژ ۵۰۰ متر مربع به‌عنوان یکی از موقوفات حوزه، با همکاری و حمایت مردم خیر و متدین شهرستان قائن، به یک مجتمع چند منظوره درمانی و تجاری تبدیل شد.

مدیر مدرسه علمیه جعفریه قائن عنوان کرد: این مجتمع شامل ۱۲ واحد مطب پزشکان و ۲ واحد تجاری بود که با زیربنای ۱۲۰۰ متر مربع احداث گردید و این پروژه، نمونه‌ای درخشان از ثمرات و برکات پشتوانه مردمی است که چگونه با مشارکت و همدلی مردم، می‌توان موقوفات را احیا و به بهترین شکل ممکن مولدسازی کرد.

اهمیت تمرکز بر نسل جوان و فعالیت‌های فرهنگی

حجت‌الاسلام ابطحی مقدم خطاب به مدیران دلسوز، پرتلاش و متعهد مدارس علمیه گفت: مدیران باید همواره به فکر ایجاد و تقویت پشتوانه مردمی برای حوزه‌های علمیه باشند و این امر را نه با اتکا به منابع صرفاً اداری و دولتی، بلکه با انجام فعالیت‌های فرهنگی، تبلیغی، جهادی و اجتماعی، به ویژه در میان نسل جوان و قشر تحصیل‌کرده جامعه، محقق سازند.

وی ادامه داد: با وجود مؤلفه حیاتی پشتوانه مردمی، هم ایجاد موقوفات جدید و هم احیای موقوفات سابق به بهترین شکل اتفاق خواهد افتاد و آینده‌ای روشن‌تر و پرتلاش‌تر برای حوزه علمیه رقم خواهد خورد.

شایان ذکر است؛ علاقه‌مندان می‌توانند با مشارکت در وقف حوزوی سرمایه‌ای ماندگار برای خویش رقم بزنند و راه‌های ارتباطی دفتر موقوفات حوزه علمیه خراسان برای واقفان شامل تماس با شماره ۳۲۰۰۸۲۷۵-۰۵۱ ، شناسه کاربری vaqfenour@ در پیام‌رسان ایتا و آدرس ایمیل Moqufatkh@gmail.com می‌باشد. همچنین شماره کارت‌های ۵۸۵۹۸۳۷۰۰۴۸۵۵۹۳۴ و ۶۰۶۳۷۳۱۲۴۱۱۷۸۹۸۸ نیز در اختیار واقفان ارجمند قرار دارد.